Dierenmishandeling kan veel verschillende vormen aannemen: het omvat openlijke en opzettelijke gewelddaden jegens dieren, maar het omvat ook verwaarlozing van dieren of het nalaten een dier de juiste zorg te bieden.

Daarnaast is het belangrijk om te onthouden dat dierenmishandeling niet beperkt is tot gevallen van fysiek letsel. Het veroorzaken van psychologische schade aan dieren in de vorm van paniek, kwelling of terreur kan ook dierenmishandeling zijn.

Wreedheid tegen dieren komt voor in alle gebieden van de dierhouderij. In het volgende verwijst het respectievelijk naar gezelschapsdieren.

Huisdieren zijn overgeleverd aan mensen, omdat ze onder onze controle leven. Als ze mishandeld worden, kunnen ze zichzelf vaak niet beschermen. Konijnen worden bijvoorbeeld vaak in kleine kooien gehouden met weinig contact met mensen; in deze situaties zijn zij niet in staat genoeg lichaamsbeweging te krijgen, hun natuurlijke gedrag te vertonen of om te gaan met hun eigen soort. Ze zijn volledig afhankelijk van hun eigenaar voor begrip en om te voorzien in al hun behoeften. Als aan deze behoeften niet wordt voldaan door verwaarlozing of een gebrek aan kennis van hun behoeften, kunnen ze zowel lichamelijk als psychisch lijden aan pijn, angst en stress.

Er is een duidelijk verband tussen wreedheid tegen dieren en wreedheid tegen mensen. Deze grimmige correlatie wordt door de geschiedenis heen gezien, in gewelddadige misdaden en in het dagelijks leven. Het is bijvoorbeeld bekend dat enkele van de meest gewelddadige seriemoordenaars dieren hebben gemarteld als kinderen om later als volwassenen gewelddadige misdaden tegen mensen te plegen. Er is ook vastgesteld dat kinderen die wreed zijn tegen dieren vaak zelf getuige zijn geweest of het slachtoffer zijn geweest van misbruik. In twee afzonderlijke, door de Humane Society van de Verenigde Staten aangehaalde onderzoeken, gaf ongeveer een derde van de gezinnen die aan huiselijk geweld leed aan dat ten minste één kind een huisdier had verwond of gedood.